Δευτέρα 23 Μαΐου 2016

Μαμά, μπαμπά, σώστε με από τους γονείς μου!

Παρασκευή απόγευμα, σε καφετέρια γνωστού εμπορικού κέντρου, καθόμαστε με τη φιλενάδα μου και απολαμβάνουμε τον καφέ μας. Γύρω μας φωνές, γέλια, παιδιά με παγωτό στο χέρι, ζευγαράκια πιασμένα χέρι-χέρι, μαμάδες να κυνηγούν τα μικρά τους.  Ήσυχη φασαρία, ζωντανή και χαρούμενη. Ξαφνικά μας τραβά την προσοχή ένα κοριτσάκι, που, ξεφεύγοντας από το χέρι της μαμάς του, τρέχει γρήγορα σε ένα διπλανό μας τραπέζι και αρπάζει από ένα αγοράκι το μπαλόνι που κρατούσε.




Το αγοράκι το διεκδικεί πίσω, εκείνη δεν του το επιστρέφει και τότε ο μικρός της τραβά τα μαλλιά. Σπεύδει τότε ο πατέρας του αγοριού να αποδώσει δικαιοσύνη και μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλων, αρχίζει να χτυπάει το παιδί του, φωνάζοντάς του να ζητήσει συγγνώμη. Οι γονείς του κοριτσιού, εμφανώς σοκαρισμένοι, επαναλαμβάνουν «δεν πειράζει, δεν φταίει ο μικρός, παιδιά είναι», αλλά ο πατέρας δείχνει απορροφημένος από το παιδαγωγικό του έργο. Το αγοράκι ξεσπάει σε δυνατά κλάματα και ο πατέρας, μη μπορώντας να διαχειριστεί το κλάμα, τον σύρει με τη βία στην τουαλέτα.
Μπορώ να φανταστώ τη συνέχεια. Ο «ηθικός πατέρας», που δεν ανέχεται την ανάρμοστη συμπεριφορά, έδωσε στο παιδί του ένα γερό μάθημα. Απάντησε στη βία με βία. Κι έτσι, εξαντλημένος από το σκληρό του καθήκον, θα κοιμηθεί το βράδυ ήσυχος που θα παραδώσει στην κοινωνία έναν άνθρωπο σωστό και σκληραγωγημένο.
Το παιδί από την άλλη έμαθε πως οι άνθρωποι που το έφεραν στον κόσμο, οι γονείς του, που το αγαπούν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον, έχουν δικαίωμα πάνω στο σώμα, την ψυχή και το πνεύμα του. Μπορούν να παραβιάζουν τα φυσικά του όρια, να καταργούν αυτό που το διαχωρίζει από τους άλλους και ανήκει μόνο σε αυτό, το σώμα, χτυπώντας το. Μπορούν να τραυματίζουν την αξιοπρέπειά του και την αυτοεκτίμησή του και να μην το σέβονται, ευτελίζοντας την μοναδικότητά του. Να υποδουλώνουν το πνεύμα του, μέσω ενός άνισου αγώνα επικράτησης, υποχρεώνοντάς το να βουλώσει το στόμα του για να έχουν αυτοί την τελευταία κουβέντα.
Μαθαίνει, κατά συνέπεια, να καταπιέζει τα συναισθήματά του. Ακόμη χειρότερα, αισθάνεται προδομένο. Οι γονείς, που υποτίθεται ότι οφείλουν να το προστατεύουν από τους «κακούς», το αφήνουν εκτεθειμένο στη δικιά τους επιθετικότητα. Και φυσικά η βία γεννάει βία. Το παιδί με τη σειρά του θα εξελιχθεί σε έναν ενήλικα που θα αντιδρά με το ίδιο μένος, χτυπώντας ουσιαστικά το παιδί που ο ίδιος υπήρξε κάποτε.
Γυρίζω πίσω στη σκηνή στο εμπορικό κέντρο. Προσπαθώ να φέρω στο μυαλό μου την αντίδραση της μάνας. Το μόνο που θυμάμαι είναι ένα κενό, χαμένο βλέμμα, με κρυμμένη ίσως οργή προς τον πατέρα. Σιωπηλή αποδοκιμασία. Η ευθύνη όμως βαραίνει και τον γονιό που ανέχεται τη βία, παρότι λεκτικά δεν συμφωνεί. Γιατί να φοβάται να σηκώσει ανάστημα μια γυναίκα όταν το παιδί της κακοποιείται; Για να μη χαλάσει το σπίτι της; ή μένει με έναν ακατάλληλο σύζυγο και πατέρα για χάρη των παιδιών, όπως συνηθίζεται να λένε όσοι δειλιάζουν να πάρουν την ευθύνη της ζωής τους στα χέρια τους, θυσιάζοντας το ίδιο τους το παιδί στο βωμό της δήθεν οικογενειακής ζωής;
Δεν θα ξεχάσω την απόγνωση του μικρού αυτού αγοριού, το γοερό του κλάμα, τη γεμάτη θόρυβο σιωπή που ακολούθησε όταν οδηγήθηκε στην τουαλέτα. Σαν μέσα σε όνειρο ακούω το μικρό αγόρι να ψιθυρίζει «Μπαμπά, μαμά σώστε με από τους… γονείς μου» και να κουκουλώνεται κάτω από τα σκεπάσματά του.

Πέμπτη 19 Μαΐου 2016

Μαθήματα αισιοδοξίας για παιδιά


Μαθήματα αισιοδοξίας για παιδιά
Πώς να θωρακίσουμε τα παιδιά μας από τα συναισθηματικά τραύματα, τον πόνο, την ανασφάλεια και το τεράστιο άγχος.
Τα παιδιά μας, στην πορεία της ζωής τους καλούνται να αντιμετωπίσουν και άλλες στρεσογόνες καταστάσεις εκτός από την οικονομική κρίση, που και σοβαρότατη είναι και, όπως φαίνεται, θα μας απασχολεί για πολλά ακόμα χρόνια. Θα πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται απλά αλλά και σύνθετα προβλήματα, όπως η προσαρμογή στο καινούριο σχολείο τους, αλλά και η παρενόχληση ή ακόμα και η κακοποίηση, να βιώσουν τραυματικές εμπειρίες όπως η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου κ.λπ. Και ενώ η παιδική ηλικία φαντάζει ιδανική περίοδος, τα σημερινά παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με πολύ πόνο και αβεβαιότητα και καλούμαστε εμείς, οι γονείς, να τα διδάξουμε -μέσα από τη δική μας καθημερινότητα- να ανακάμπτουν στις δυσκολίες της ζωής. Τα καλά νέα είναι ότι τις δεξιότητες της ανάκαμψης μπορεί κάποιος να τις μάθει. Εμπεριέχουν σκέψεις, δράσεις και συμπεριφορές που μαθαίνονται με τον χρόνο. Ακολουθούν μερικές συμβουλές:
Κανόνες επιβίωσης στην κρίση
Εμψυχώστε και ενισχύστε την εικόνα του παιδιού
Βοηθήστε το να θυμηθεί καταστάσεις που χειρίστηκε με επιτυχία στο παρελθόν γιατί οι παλιές δοκιμασμένες συνταγές επίλυσης δυσκολιών το βοηθούν να χειρίζεται τις μελλοντικές προκλήσεις. Θα πρέπει να βλέπει τη ζωή με χιούμορ, αισιοδοξία, ακόμα και να γελά με τον εαυτό του, και κυρίως να αντέχει την κριτική και να την αντιμετωπίζει.
Προστρέξτε στους φίλους
Μάθετε το παιδί σας να κάνει φίλους. Οταν είναι φιλικό, θα έχει πολλούς δίπλα του. Στο σχολείο σιγουρευτείτε ότι δεν απομονώνεται. Η επαφή με ανθρώπους παρέχει κοινωνική στήριξη και ενδυναμώνει την ικανότητά μας να ανακάμπτουμε στις δυσκολίες

Διδάξτε το να κατακτά στόχους
Μάθετέ του να βάζει μικρά στοιχήματα και να τα κατακτά βήμα-βήμα. Το να θέτει έναν -έστω και μικρό- στόχο και να επιβραβευτεί για την επίτευξή του είναι σημαντικό γιατί θα το βοηθήσει να μάθει να δέχεται και να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και τις δυσκολίες.
Τι σημαίνει να μάθει να βοηθάει τους άλλους
Τα παιδιά που αισθάνονται ευάλωτα μπορούν να εμψυχωθούν βοηθώντας άλλους. Η ενασχόληση με τον εθελοντισμό σε οργανώσεις της ηλικίας τους, η ανταλλαγή ιδεών στο σχολείο για την εύρεση τρόπων που μπορούν να βοηθήσουν κάποιες ευάλωτες ομάδες, καθώς και η διδαχή της αλληλεγγύης τα ενδυναμώνουν και τα ανακουφίζουν στην ιδέα ότι ο πόνος είναι κοινός, αλλά και ότι συγχρόνως υπάρχουν τρόποι να παρέμβουμε.
Αποφύγετε να το εκθέσετε στα νέα των ΜΜΕ
(Για τα μικρά παιδιά): Μην αγνοείτε τις αγωνιώδεις ερωτήσεις τους γιατί βιώνουν ανασφάλεια. Απαντάτε τίμια και ειλικρινά, αλλά διαβεβαιώνετέ τα ότι θα είστε πάντα δίπλα τους και θα τα φροντίζετε. Μειώστε την έκθεσή τους σε τηλεόραση και ραδιόφωνο. Δεν χρειάζεται βέβαια να τα απομονώνετε. Δεν γίνεται. Ολη η οικογένεια υποφέρει και δεν μπορεί αυτό να μην είναι εμφανές. Ωστόσο δεν είναι καλό να ακούνε και να βλέπουν συνέχεια πράγματα που δεν μπορούν να καταλάβουν έτσι κι αλλιώς λόγω ηλικίας.
Βοηθήστε το να κατανοήσει ότι οι αλλαγές είναι μέρος της ζωής
Οι αλλαγές μπορεί να προκαλούν τρόμο στα παιδιά και τους εφήβους. Βοηθήστε το παιδί σας να δει ότι οι αλλαγές είναι μέρος της ζωής και οι νέοι στόχοι μπορούν να αντικαταστήσουν παλιούς που μπορεί να είναι μη εφικτοί και να φαντάζουν απραγματοποίητοι.
Μιλήστε του καθαρά και ειλικρινά
Στα μεγαλύτερα παιδιά μιλήστε για τους φόβους και τις ανησυχίες σας, την οικονομική σας ανασφάλεια, την κατάσταση στη χώρα της ύφεσης και των μνημονίων, έτσι όπως τη βιώνετε, ως εφαλτήριο για να βοηθήσετε τον έφηβό σας να εκφράσει και αυτός με τη σειρά του τους προβληματισμούς του για την κρίση. Δείξτε κατανόηση αν αντιδράσει με θυμό ή νωθρότητα. Διαβεβαιώστε με λόγο και έργο ότι στην κρίση θα σταθείτε όλοι μαζί, ενωμένοι.
Δημιουργήστε κλίμα αισιοδοξίας και προοπτικής για το μέλλον
Μπορεί να μην είναι σε θέση, λόγω της νεαρής ηλικίας τους, να κατανοήσουν ότι στο τέλος του τούνελ θα υπάρξουν δυνατότητες για μελλοντική πρόοδο και ανέλιξη, αλλά η Ιστορία έχει καταδείξει ότι μετά την καταστροφή, την ταραχή και την αναστάτωση έρχεται πάντα η νηνεμία, η πραότητα και η γαλήνη. Μια αισιόδοξη και θετική ενατένιση στο μέλλον τούς δίνει τη δυνατότητα να βλέπουν τα μικρά, καλά πράγματα της ζωής και να προχωρούν παρά τις δυσκολίες. Είναι σημαντικό να προσβλέπουν και αυτοί και εσείς σε μια «νέα εποχή».